Eliud Kipchoge sẽ tới Paris với mục tiêu lập kỷ lục 3 HCV marathon Olympic liên tiếp. Và dĩ nhiên, sẽ là một sự tô điểm tuyệt vời cho kỳ tích ấy, nếu anh đạt sub-2.
5 giờ 55 phút của một buổi sáng ẩm ướt ở phía Bắc Kenya. Mặt trời vẫn chưa mọc, nhưng một nhóm vận động viên bắt đầu từ một con đường đất ra bên lề đường. Họ tạm dừng một chút, mỗi người thắt dây giày hoặc chỉnh đồng hồ. Sau đó, không báo trước, nhóm bắt đầu chạy vào bóng tối với tốc độ nhanh chóng. Chẳng bao lâu sau, mọi dấu vết của họ đã biến mất, chỉ còn lại những dấu chân trên đất.
Đó chính là cách chuẩn bị Olympic của Eliud Kipchoge, người có lẽ là vận động viên (VĐV) chạy đường dài vĩ đại nhất mọi thời đại.
Màn tập luyện ấy kết thúc 30km sau đó, khi các chân chạy quay trở lại nơi xuất phát, tại trại huấn luyện nơi huyền thoại 39 tuổi này chuẩn bị cho những gì có thể là lần xuất hiện cuối cùng của anh trên sân khấu Olympic. Kipchoge lại đứng trước cánh cửa lịch sử một lần nữa, với mục tiêu trở thành người đầu tiên giành ba HCV trong một trong những bộ môn Olympic đặc trưng nhất, marathon. Kipchoge đang đặt mục tiêu vượt qua những bậc tiền bối như Abebe Bikila của Ethiopia (1960, 1964) và Waldemar Cierpinski của Đức (1976, 1980).
Trại huấn luyện Kipchoge
Trại huấn luyện được Kipchoge và đội ngũ quản lý Global Sports Communication thiết lập. Không có nhiều tiện nghi hiện đại và chỉ có một phòng tivi nhỏ để giao lưu với các vận động viên khác để giữ cho họ không cảm thấy buồn chán. “Kỷ luật là sự hy sinh của niềm vui cá nhân”, Kipchoge nói với CNN khi phản ánh về thói quen hàng ngày đã định hình cuộc sống người lớn của anh. “Tôi luôn thức dậy vào lúc 5h45′ sáng, trong 22 năm qua, và đó là điều mà kỷ luật đã mang lại cho tâm trí của tôi”.
Có lẽ sự hy sinh lớn nhất của Kipchoge là thời gian xa cách với cô vợ Grace và ba người con khi anh ấy ở trại. “Điều đó thực sự khó khăn, nhưng cuối cùng, Grace đã thích nghi tốt… gia đình và con cái là lí do khiến tôi tỉnh dậy vào buổi sáng, nếu không có họ, tôi sẽ là một người ít giá trị hơn”, Kipchoge nói với NNRunningTeam.com trong một cuộc phỏng vấn vào năm 2022.
Cam kết và hành động kỷ luật hàng ngày của Kipchoge đã là nền móng thành công của anh, xây dựng một sức mạnh tinh thần mà anh tin là cực kỳ quan trọng trong marathon. “Tâm trí là điều thúc đẩy cơ thể”, anh khẳng định. “Nếu người lái xe lười biếng và không có đủ năng lượng để điều khiển bạn, thì bạn không thể đi đâu cả”.
Kipchoge chạy khoảng 200-220km trong tuần huấn luyện. Lịch trình của anh bao gồm các buổi tập trên đường đua và đường phố, cùng với một nhóm đối tác huấn luyện hàng đầu, tất cả dưới sự giám sát chặt chẽ của HLV lâu năm của anh, Patrick Sang.
Kèm với chế độ tập luyện căng thẳng là một chế độ ăn uống gồm các món ăn truyền thống của Kenya, bao gồm món ugali nổi tiếng, một loại carbohydrate được làm từ bột ngô và nước. Đối với Kipchoge, việc phục hồi cũng quan trọng như việc tập luyện. “Sau một chặng chạy dài, đôi khi tôi tắm nước đá, sau đó chỉ nghỉ ngơi thêm hai giờ rưỡi, massage, ăn trưa và ngủ vào buổi chiều”, anh giải thích.
Ngôi sao cự ly trung bình Faith Kipyegon đã được tập luyện cùng Kipchoge từ năm 2019. “Được ở bên cạnh Eliud mỗi ngày và nghe những gì anh ấy nói về động lực và về công việc chăm chỉ mà chúng tôi luôn làm, sớm sáng, và đi chạy cùng nhau và chỉ đơn giản là thích thú với thể thao cùng nhau, tôi nghĩ rằng điều này đã thực sự thay đổi tư duy của tôi và thay đổi mục tiêu của tôi”, cô chia sẻ.
Kỳ tích ở Paris?
Eliud Kipchoge không xa lạ với việc viết lại lịch sử. Năm 2019, tại Vienna, anh phá vỡ một trong những rào cản khó khăn nhất trong thể thao bằng việc trở thành người đầu tiên chạy marathon dưới 2 giờ. “Phá vỡ ranh giới 2 giờ là một điều tuyệt vời đối với tôi, khi tạo ra lịch sử và thông báo với thế giới rằng chúng ta không bị hạn chế trong bất kỳ rào cản nào, trong bất kỳ ngành nghề nào”.
Thành tựu này là sự nỗ lực nhóm, phản ánh triết lý của Kipchoge rằng chạy bộ, truyền thống được coi là một môn thể thao cá nhân, phát triển trên sự hợp tác. “Chúng tôi có một đội tuyệt vời ở Vienna, từ nhóm kỹ thuật đến các vận động viên, huấn luyện viên và nhân viên”, anh nói. “Chúng ta kết hợp tư duy, chúng ta suy nghĩ cùng nhau và chúng ta tạo ra lịch sử cùng nhau”.
Với Thế vận hội đang diễn ra, Kipchoge vẫn tập trung mạnh mẽ vào việc giành HCV marathon lần thứ ba liên tiếp của mình. “Mục tiêu của tôi là giành HCV lần thứ ba. Mục tiêu của tôi vẫn là chạy và truyền cảm hứng cho thế hệ tiếp theo”, anh nói. Sứ mệnh này không chỉ về thành tựu cá nhân mà còn về việc chứng minh sức mạnh của sự kiên trì và cam kết trong thể thao.
Đối với Kipchoge, Olympic cũng là một nền tảng để trưng bày sự xuất sắc của Kenya và quảng bá hình ảnh của đất nước trên toàn cầu. “Olympic là nơi gặp gỡ các nhà lãnh đạo thế giới trong lĩnh vực thể thao và chính trị, và để quảng bá đất nước của chúng ta”, anh nói, nhấn mạnh tác động rộng lớn của sự tham gia của mình. “Đây là sức mạnh mềm, để chúng ta kể cho mọi người biết điều gì bên trong Kenya”.
Lịch sử, theo Kipchoge nói, chưa đủ công việc được thực hiện để tận dụng hình ảnh tích cực mà các vận động viên Kenya đang truyền tải trên toàn thế giới. “Sau thành công lớn tại Olympic, tôi nghĩ đến lúc các chính trị gia sử dụng nền tảng này cho sự phát triển, để quảng bá đất nước”. Olympic đến vào một thời điểm quan trọng đối với Kenya, tận dụng sức mạnh độc đáo của thể thao để đoàn kết cả quốc gia.
Giống như nhiều VĐV đang tiến gần đến cuối sự nghiệp rực rỡ, câu hỏi về cách anh sẽ được nhớ đến không xa lạ với Kipchoge. Di sản của Kipchoge, dựa trên nền tảng của kỷ luật, làm việc nhóm và sự theo đuổi không ngừng của sự xuất sắc, hứa hẹn sẽ tồn tại lâu sau khi anh treo giày chạy. “Tôi muốn được nhớ đến bằng cách biến thế giới này thành một thế giới chạy bộ”, anh nói.
Và thông qua những thành tựu không giống ai của mình, bất kể kết quả ở Paris thế nào, Eliud Kipchoge đã đi đúng hướng để làm điều đó.
Ở kỳ Thế vận hội đầu tiên năm 1896, VĐV Spyridon Louis của Hy Lạp đã giành HCV với thành tích 2 giờ 58 phút 50 giây. Đến năm 1936, VĐV giành HCV là Kitei Son (người Hàn Quốc, nhưng thi đấu với danh nghĩa đoàn Nhật Bản) đã đạt thành tích dưới 2 giờ 30 phút (2:29:19.2).
Kể từ đó đến nay, các VĐV đỉnh cao đã liên tục chinh phục các cột mốc để tiệm cận mức 2 giờ, nhưng chưa ai có thể phá được. Bản thân Kipchoge ở hai lần giành HCV gần nhất cũng “chỉ” đạt thành tích 2:08:44 và 2:08:38. Kỷ lục Olympic hiện tại là 2:06:32 được Samuel Wanjiru lập ở Bắc Kinh 2008.
Thành tích sub-2 của Kipchote ở Áo không được công nhận vì anh có một đội pacer chạy theo. Kỷ lục thế giới hiện tại thuộc về VĐV quá cố Kelvin Kiptum, người không may qua đời vì tai nạn giao thông, với thành tích 2 giờ 35 giây.
Phương Chi