Câu chuyện tàn khốc về bức tượng chân dung dịu dàng

Costanza Piccolomini có phải đã bị người tình là nhà điêu khắc Gian LorenzoBernini (1598

Năm 2021, Rachel Blackmore là á quân cuộc thi truyện ngắn Harper’s Bazaar và giành chiến thắng tại Hội chợ tiểu thuyết của Trung tâm Nhà văn Ireland năm 2022. Costanza là tiểu thuyết lịch sử, lấy bối cảnh thời phục hưng ở Rome (Italy), kể về câu chuyện củaCostanza Piccolomini, nàng thơ của Gian Lorenzo Bernini, sẽ được ra mắt vào ngày 1/8.

Tuyệt phẩm điêu khắc

Vào khoảng năm 1637, nghệ sĩ Gian Lorenzo Bernini – đang là “siêu sao” của trường phái kiến trúc Baroque – đã tạo ra tác phẩm điêu khắc đầu tiên và duy nhất không theo đơn đặt hàng, đó là bức chân dung thân mật của người tình, Costanza Piccolomini.

Để lưu giữ mãi mãi những đường nét mịn màng, cô được điêu khắc bằng một sự nhạy cảm dịu dàng, với sự mềm mại trong làn da, sự gợi cảm của đôi môi hơi hé mở và chiếc áo sơ mi buông xõa một cách hấp dẫn.

Đây là bức tượng điêu khắc đã thay đổi nhận thức và là bước chuyển của lịch sử điêu khắc châu Âu. Vì tượng bán thân bằng đá cẩm thạch, tạc những phụ nữ còn sống, tương đối hiếm vào đầu thế kỷ 17. Nếu có, thường là tạc những phụ nữ quý tộc, tuân theo các quy tắc nghiêm ngặt về sự khiêm tốn và phép lịch sự.

Ngược lại, Costanza Piccolomini khá nghèo, là vợ của một trong những trợ lý của Gian Lorenzo Bernini. Bức chân dung của bà giới thiệu một mức độ biểu cảm chưa từng có, nắm bắt được sức sống của Costanza Piccolomini và ham muốn trần trụi của Gian Lorenzo Bernini. Như nhà sử học Simon Schama đã từng nói, đó là “lời mời gợi cảm nhất trong lịch sử điêu khắc châu Âu”.

Vào thời điểm bức chân dung được tạc, Costanza khoảng 23 tuổi và Bernini khoảng 40 tuổi, đang ở đỉnh cao quyền lực, được các hoàng tử và giáo hoàng ca ngợi vì khả năng tạo ra nghệ thuật đầy kịch tính, cường độ cảm xúc và sự năng động. Mối quan hệ của cặp đôi này rất hoang dã và không kiềm chế. Nhiều năm sau, con trai của Bernini kể rằng cha mình đã “mất đầu vì người phụ nữ này”, khi kể lại cái kết tàn khốc từ mối quan hệ của họ. Chỉ trong vài tháng sau khi yêu đương và điêu khắc khuôn mặt Costanza trên đá cẩm thạch, Bernini đã ra lệnh cho một trong những người hầu của mình dùng dao rạch nát khuôn mặt đó.

Tội ác điên cuồng

Mùa Hè năm 1638, Bernini phát hiện ra Costanza đang ngoại tình với em trai mình là Luigi. Ông tấn công Luigi bằng một chiếc xà beng và một thanh kiếm, làm gãy 2 xương sườn của em trai. Luigi đã tự cứu mình bằng cách ẩn náu trong nhà thờ. Sau đó, Bernini đã cử một người hầu đến rạch mặt Costanza bằng dao.

Vào thời điểm đó, hành động rạch mặt như một hình phạt dành cho những người vợ phạm lỗi đã trở nên phổ biến ở Italy, bởi vẻ đẹp của người phụ nữ được tôn kính như một dấu hiệu của danh dự và đức hạnh của cô ấy.

Costanza đã bị giam giữ vì tội ngoại tình, người hầu của ông đã bị lưu đày và Gian Lorenzo Bernini đã bị phạt 3.000 scudo. Năm 1639, sau khi trở về với chồng, Costanza theo đuổi sự nghiệp kinh doanh thành công với tư cách là một thương gia và người buôn bán nghệ thuật.

Tác giả cuốn Costanza cho biết lần đầu tiên cô nghe câu chuyện của Costanza trong một bộ phim tài liệu về Rome. Hai người dẫn chương trình thảo luận về thiên tài Bernini và đưa ra một nhận xét thoáng qua về sự biến dạng của khuôn mặt tình nhân của ông, trước khi quay trở lại với sự điêu luyện của ông một lần nữa. Cô ấy thậm chí còn không được nêu tên.

“Người phụ nữ vô danh này ám ảnh tôi. Sau khi nghiên cứu và khám phá câu chuyện của Costanza, tôi cảm thấy bắt buộc phải kể lại. Cô ấy không chỉ là người tình và nàng thơ của Bernini, mà còn là một người phụ nữ có năng lực, người có câu chuyện riêng xứng đáng được ưu tiên. Tôi muốn giải thoát Costanza khỏi cái nhìn của nam giới đã che khuất tầm nhìn của chúng ta trong 400 năm qua” – Rachel Blackmore chia sẻ.

Viết Costanza cũng là cách để cô nhắm tới những bạo lực của nam giới vẫn được sử dụng để kiểm soát phụ nữ ngày nay. Các số liệu gần đây của Anh quốc cho thấy các vụ tấn công bằng a-xít và các hành vi phạm tội khác liên quan đến chất ăn mòn đã tăng 75% vào năm 2023, trong đó trẻ em gái và phụ nữ ngày càng bị nhắm đến nhiều hơn.

“Tôi hy vọng rằng khi viết Costanza, tôi đã lên tiếng về sự việc phức tạp đang diễn ra, sự việc có thể giúp chúng ta hiểu hơn, sau đó cảnh giác hơn với những người đang kiểm soát cơ thể phụ nữ theo những cách này” – cô bày tỏ.

Gian Lorenzo Bernini (1598 – 1680) là nhà điêu khắc và kiến trúc sư người Italy. Ông được biết đến nhiều với việc tạo ra phong cách điêu khắc Baroque. Ngoài việc là một kiến trúc sư hàng đầu, Bernini cũng là một họa sĩ và là một nghệ sĩ sân khấu.

Ông đã tạo ra nhiều tác phẩm nghệ thuật nổi tiếng, bao gồm David, Apollo And Daphne, The Rape Of Proserpina, Ecstasy Of Saint Teresa… Gian Lorenzo Bernini được xem là một trong những nhà điêu khắc hàng đầu của thời đại mình và có ảnh hưởng lớn trong lĩnh vực nghệ thuật.